نگاهی به اولین و تنها خودروی اسپرت موتور وسط تولید انبوه ساخت آمریکا
چه خودرویی است؟
فیرو یک خودروی اسپرت موتور وسط بود که در سال 1983 توسط پونتیاک معرفی شد. با وجودی که فیرو تصویری غیرقابلاعتماد از خود بر جای گذاشت اما ازلحاظ فروش بسیار موفق عمل کرد.
کی و کجا ساخته شد؟
درمجموع تعداد 370,168 دستگاه از فیرو طی پنج سال در کارخانهٔ پونتیاک در میشیگان تولید شد.
مشخصات فنی
پونتیاک فیرو از ترکیب موتور وسط-محور عقب استفاده میکرد و دو موتور بنزینی برای آن ارائه میشد. پیشرانهٔ پایه یک واحد 2.5 لیتری چهار سیلندر و موتور بعدی یک نمونهٔ 2.8 لیتری شش سیلندر بود. برای انتقال نیروی این موتورها نیز سه گیربکس مختلف در نظر گرفته شده بود که شامل نمونههای سه سرعتهٔ اتوماتیک و چهار سرعته و پنج سرعتهٔ دستی میشد. برای تعلیق فیرو در سالهای 1984 تا 1987 از شاسی شورلت شِوِت (Chevette) استفاده شده بود و از طرح دو جناغی استفاده میکرد؛ اما در سال 1988 تعلیق کاملاً جدیدی برای فیرو ارائه شد و ترمزها نیز در هر چهارچرخ به نوع دیسکی با تهویهٔ مناسب تغییر یافتند. بدنهٔ این خودرو توسط پونتیاک و Entech توسعه پیدا کرده بود و بر روی یک شاسی فضایی نصب شده بود.
چرا بد است؟
بر روی کاغذ، پونتیاک فیرو خودروی بسیار مناسب و جذابی بود. یک ماشین اسپرت کوچک، نسبتاً سبک و سرگرمکننده. همچنین در ابتدا به دلیل هندلینگ خوب و قیمت مقرونبهصرفه، بهخوبی توسط خریداران مورد استقبال قرار گرفت. اینیک کوپهٔ فوقالعاده جذاب، ارزانقیمت و مهمتر از آنها، ساخت آمریکا بود؛ اما بعد از شروعی قدرتمند، حدود دو سال بعد علاقهمندان به خودرو به معنای واقعی کلمه از فیرو متنفر شدند چراکه این خودرو مانند مخلوطی غیردقیق از قطعات مختلفی که مرکز توسعهٔ جنرال موتورز در اواخر دههٔ 70 و اوایل دههٔ 80 وجود داشت، احساس میشد.
این تمام مشکل نبود. به خاطر تعلیق مستقل پیچیدهٔ پونتیاک فیرو، این خودرو هزینههای نگهداری بسیار بالایی داشت. همچنین به دلیل نصب رادیاتور در قسمت جلوی خودرو و نصب لولههای طولانی جهت انتقال آب به پیشرانه، سیستم خنککنندهٔ آن ناکارآمد بوده و به موتور آسیب میرساند. از سوی دیگر، در ابتدا پونتیاک قصد داشت از یک پیشرانهٔ 1.8 لیتری دور بالا بهعنوان موتور پایه در فیرو استفاده کند اما درنهایت به خاطر کاهش قیمت خودرو، از پیشرانهٔ 2.5 لیتری در آن استفاده شد آنهم فقط به خاطر اینکه این موتور در آن زمان در دسترس بود و نیازی به هیچگونه سرمایهگذاری از سوی جنرال موتورز نداشت.
این کار به این خاطر انجام شد که قرار بود پونتیاک فیرو یک خودروی اسپرت مقرونبهصرفه و ارزانقیمت باشد بنابراین جنرال موتورز نمیخواست با استفاده از یک پیشرانهٔ جدید در آن، قیمتش را افزایش دهد؛ اما این موتور 2.5 لیتری افتضاح بود. موتوری سنگین، پرسروصدا، دور پایین و ضعیف. البته موتور بزرگتر V6 کاملاً عملکرد مناسب و بالایی داشت اما قیمت فیرو با این موتور در سال 1987 از 13,489 دلار آغاز میشد که 5 هزار دلار بیشتر از نسخهٔ پایه بود.
مشکل بعدی این بود که انتظار میرفت وزن فیرو با ساختار نوآورانهای متشکل از شاسی فضایی و پانلهای بدنهٔ پلاستیکی، کمتر از 900 کیلوگرم باشد اما نهایتاً وقتی ساخت خودرو به پایان رسید، مشخص شد که فیرو نهتنها سنگین است که حتی وزن بیشتری از خودروهایی با اندازهٔ یکسان و با بدنهٔ فولادی دارد؛ بنابراین فیرو به خاطر وزن 1135 کیلوگرمیاش، خودرویی کُند، واقعاً کُند بود. آزمایش واقعی کارانددرایور در دسامبر سال 1983 نشان داد که شتاب صفر تا 96 کیلومتر نسخهٔ پایهٔ فیرو 11.3 ثانیه و حداکثر سرعتش تنها 170 کیلومتر در ساعت است.
در سوی دیگر، چندی بعد کابوس فیرو یعنی هوندا CRX به بازار آمد. خودرویی با بدنهٔ فوقالعاده سبک، اندازهای جمعوجور و پیشرانهای با ساختار ساده. با وجودی که CRX قدرت کمتری از نسخهٔ پایهٔ فیرو داشت اما از سرعت بالاتری برخوردار بود، سریعتر متوقف میشد و رانندگی لذتبخشتری داشت. همچنین خودروی ژاپنی با ضریب درگ 0.33 در مقابل 0.37 فیرو، خودروی کممصرفتری بود.
علاوه بر این، نمونههای اولیهٔ پونتیاک فیرو به آتش گرفتن معروف شدند چراکه درمجموع 135 مورد آتشسوزی از این خودرو گزارش شد که 122 مورد آن در حین رانندگی بود. این مشکل که پس از مدت کوتاهی از آغاز تولید فیرو در سال 1983 ایجاد شد، برای مهندسین پونتیاک تکاندهنده بود. درنهایت جنرال موتورز در سال 1988 اعتراف کرد که آزمایشها نشان دادهاند سطح روغن پایین در موتور فیروهای مدل 1984 در برخی موارد موجب شکستگی شاتونها شده که ممکن است به آتشسوزی در محفظهٔ موتور منجر شود. در ارتباط با این موضوع 10 جراحت جزئی گزارش شد.
اما همه با این نظر موافق نیستند
این ماشین برای جنرال موتورز مانند ستارهای درخشان عمل کرد چراکه برای یکی از بزرگترین شرکتهای جهان که در آن سالها به خاطر بحران سوخت در حال از دست دادن سهم خود از بازار بود، ساخت یک خودروی اسپرت موتور وسط کممصرف، راهحل بسیار خلاقانهای محسوب میشد. همچنین نمونههای تولیدی سالهای آخر عمر فیرو بهمراتب بهتر از نمونههای تولید 1983 و 1984 بودند. پونتیاک فیرو پل نهایی بین خودروهای فوقالعادهٔ گذشتهٔ آمریکا و دوران سیاه دههٔ 80 میلادی بود.
منبع: Motor1