معرفی هواپیماهای جدید خطوط هوایپمایی ایران؛ بوئینگ های 737، 787 و 777

پس از برجام و با گشایش های سیاسی که در روابط بین ایران و غرب حاصل شد، مسئولان کشور تصمیم به نوسازی ناوگان نسبتا فرسوده هوایی کشور گرفتند.

این بار از آنتونوف و توپولوف که عمدتا نگرش منفی نسبت به آنها در بین مردم وجود دارد، خبری نبود و در اقدامی سنجیده هواپیماهای تولید ایرباس برای این نوسازی انتخاب شدند.

در قرارداد منعقد شده با ایرباس این کمپانی چندملیتی متعهد شد که در بازه زمانی تعیین شده 114 فروند انواع هواپیمای مدرن از جمله 12 فروند A380 غول پیکر را در اختیار ناوگان هوایی ایران قرار دهد.

با رسانه ای شدن این موضوع، رقیب اصلی ایرباس یعنی بوئینگ بیکار ننشسته و سعی کرد که خود را وارد ماجرا کند.

به همین دلیل در ماه آوریل نمایندگانی از سوی این کمپانی وارد کشور شدند تا رایزنی هایی را در این باره با مسئولان مربوطه داشته باشند. بنا به گفته یکی از مقام های ایرانی بوئینگی ها پیشنهاد فروش سه مدل را به ایران ارایه کرده اند که عبارتند از ۷۳۷، ۷۸۷ و ۷۷۷.

طبق گزارش های اخیر منتشر شده بین ایران و بوئینگ تفاهم اولیه به دست آمده است؛ بنابراین بعید نیست که در آینده نزدیک در کنار هواپیماهای ایرباس، هواپیماهای بوئینگ نیز در ناوگان هوایی کشور به خدمت گرفته شوند. در این نوشتار قصد داریم به معرفی کلی گزینه های پیشنهادی بوئینگ به ایران بپردازیم.

• بوئینگ 737

این هواپیما که برای مسافت های کوتاه تا متوسط طراحی و ساخته شده است، بدنه باریکی داشته و توانایی حمل 85 تا 220 مسافر را (بسته به مدل) دارد.

اولین پرواز 737 مربوط به آوریل 1967 می شود که پس از موفقیت در آن و سایر پروازهای آزمایشی، از سال 1968 نمونه های اولیه در خطوط هوایی لوفتهانزا به کار گرفته شد.

در دهه 80 میلادی بوئینگ مدل های 300، 400 و 500 این هواپیما را با نام 737 کلاسیک ارایه کرد. این سری در بخش ظرفیت و طراحی بال مورد بازنگری قرار گرفته و به موتورهای توربوفن CFM56 مجهز شده بودند.

در دهه 90 سری های 600، 700،800 و 900 بوئینگ 737 با عنوان Next Generation (نسل بعدی) وارد خطوط هوایی شدند. این سری هم در بخش بال ها، کاکپیت و طراحی داخلی مورد بهینه سازی های متعدد قرار گرفته بود.

737 با حدود نیم قرن خدمت رسانی به مسافران هوایی، عنوان پرفروش ترین هواپیمای جت تجاری را به خود اختصاص داده است. از سال 1967 تاکنون 9048 فروند از خانواده 737 به ایرلاین های مختلف تحویل داده شده و 4428 سفارش دیگر هنوز باید توسط بوئینگ ساخته شود.

جدیدترین نسخه این بوئینگ کوچک که رقیب ایرباس A320 به شمار می رود، 737 MAX نام دارد. این نسخه چهارمین نسل از خانواده 737 محسوب شده و برنامه آن از سال 2011 کلید خورده است. بر اساس اطلاعات منتشر شده، بوئینگ 737 MAX را از سال 2017 به مشتریان خود تحویل خواهد داد.

بوئینگ 737 و ایرباس A320 رقابت نسبتا نزدیکی با یکدیگر دارند. A320 که حدود دو دهه پس از رقیب آمریکایی خود وارد صنعت هوانوردی شده، از سال 1988 تاکنون میزان فروش 7068 فروند را در کارنامه دارد؛ در حالیکه از همان تاریخ تاکنون 7542 فروند 737 در اختیار بیش از 500 ایرلاین مختلف قرار گرفته است.

نکته جالب اینکه به طور میانگین در سال 2006 در هر پنج ثانیه یک فروند هواپیمای بوئینگ 737 در حال فرود و یا تیک آفاز یکی از فرودگاه های جهان بوده است.

از زمان ورود به صنعت هوانوردی، 737 بیش از 12 میلیارد مسافر را در مسافتی حدود 120 میلیارد کیلومتری جابجا کرده و در مجموع فراتر از 296 میلیون ساعت در آسمان در حال پرواز بوده است.

طبق برآوردها، بیش از 25 درصد از کل هواپیماهای بزرگ تجاری موجود بر روی این کره خاکی متعلق به خانواده بوئینگ 737 می باشد. در طول نیم قرنی که از تولید 737 می گذرد، این محصول بوئینگ 368 بار دچار سانحه شده و باعث مرگ 4862 مسافر شده است که البته بیشتر آنها به مدل های اولیه و همچنین مدل هایی که بعد از مدتی فرسوده شده بودند، ارتباط دارد.

رقیب ایرباسی هم 91 بار با حادثه روبرو شده و جان 1392 مسافر خود را گرفته است.

• بوئینگ 787

این هواپیما دارای بدنه ای سایز متوسط اما عریض است که برای پرواز در مسافت های طولانی طراحی و ساخته شده است.

بسته به مدل، 787 توانایی حمل 242 الی 420 مسافر را دارد. بهره گیری از مواد اولیه کامپوزیتی در ساختار اصلی هواپیما و موتورهای پیشرفته باعث شده که 787 کم مصرف ترین ساخته بوئینگ لقب گرفته و 20 درصد کمتر از 767 که قرار بود جانشین آن شود، نیاز به سوخت داشته باشد.

سایر خصوصیات بارز این مدل شامل سیستم های الکترونیکی پرواز، شکل خاص بال ها و موتورهای کم صدای آن می شود. همانند برادر بزرگتر یعنی 777 هدایت این هواپیما هم منوط به گذراندن دوره های تعیین شده است که خلبانان در صورت موفق پشت سر گذاشتن آنها اجازه پرواز با 787 و 777 خواهند داشت.

طرح اولیه این هواپیما با نام 7E7 شناخته می شد که بعدا در سال 2005 به 787 تغییر نام داد. اولین نمونه تولیدی در جولای 2007 طی یک مراسم در کارخانه بوئینگ رونمایی شد اما به دلیل تاخیرهای مکرر در برنامه توسعه، نخستین پرواز در دسامبر 2009 انجام شد.

پس از انجام پروازهای آزمایشی تا میانه های سال 2011 و تحمیل هزینه حدود 32 میلیارد دلاری به بوئینگ سرانجام از اکتبر این سال 787 وارد خطوط هوایی شد.

همانند برادر کوچکتر، 787 نیز نسخه های گوناگونی دارد که از لحاظ ظرفیت و اندازه با یکدیگر تفاوت هایی را دارند.

سه مدل اصلی این خانواده به ترتیب سایز و گنجایش عبارتند از 787-8، 787-9 و 787-10. رقیب ایرباسی این سری با کد A350 شناخته می شود که آن هم بسته به مدل تولیدی بین 280 تا 366 صندلی گنجایش دارد.

طبق آمار منتشر شده، تا جولای سال 2015 در کل 286 فروند بوئینگ 787 شامل تمامی مدل های این خانواده در خطوط هوایی مختلف مشغول خدمت رسانی به مسافران بوده اند که از این رقم بیشترین تعداد به میزان 38 فروند متعلق به بزرگ ترین شرکت هواپیمایی ژاپن یعنی All Nippon Airways است.

هر چند 787 در طول تقریبا 5 سال خدمت خود دچار مشکلاتی مثل نشت سوخت و آتش گرفتن باتری های لیتیومی شده، اما خوشبختانه هنوز با سانحه جدی مثل سقوط و تلفات جانی مواجه نشده است.

بوئینگ از 1154 سفارش موجود 417 فروند را به خطوط هوایی متقاضی تحویل داده است.

• بوئینگ 777

777 یکی از بزرگ ترین هواپیماهای مسافربری جهان است که توانایی جابجایی 314 الی 550 مسافر را تا مسافت حداکثر 17500 کیلومتری داراست.

این هواپیما اولین هواپیمای تجاری است که کلا با نرم افزارهای کامپیوتری طراحی شده و هشت ایرلاین اصلی جهان در توسعه آن نقش داشته اند.

خصوصیات ظاهری بارز 777 عبارتند از قطر بسیار بزرگ تر موتورهای توربوفن در مقایسه با موتور سایر هواپیماها، 6 چرخ در هر یک از سازه های فرود، بدنه کاملا دایره ای شکل و دم تیغه ای.

پروژه بوئینگ 777 تقریبا از اوایل دهه 90 میلادی کلید خورد و پس از طراحی و ساخت، نخستین پرواز خود را در ژوئن 1994 تجربه کرد.

حدود یک سال بعد و در ژوئن 1995 یونایتد ایرلاینز که یکی از آن هشت شرکت هواپیمایی دخیل در پروژه بود، این هواپیمای پهن پیکر را وارد خطوط هوایی خود کرد تا زمینه ساز موفقیتی بزرگ برای کمپانی بوئینگ شود؛ چرا که از آن تاریخ تاکنون این شرکت آمریکایی 1897 سفارش برای خانواده 777 دریافت کرده است.

از این تعداد تابحال 1401 فروند تحویل داده شده و بقیه سفارش ها در صف ساخت و تحویل قرار دارند.

طبق انتظار این هواپیما رقبای ایرباسی را روبروی خود می بیند. یکی از این رقبا خانواده A330 است که مثل 777 از نیمه های دهه 90 پروازهای تجاری خود را شروع کرده است.

از آن تاریخ 1448 سفارش برای رقیب ایرباسی ثبت شده که 1279 فروند تاکنون به خطوط هوایی متقاضی تحویل داده شده اند.

رقیب دیگر که بسیار هم تازه نفس است A350 XWB نام دارد. این هواپیمای جدید از ژانویه 2015 وارد خطوط هوایی شده و فقط 24 دستگاه از آن ساخته شده است.

در طول بیش از دو دهه خدمت رسانی در خطوط هوایی، 777 در 14 مورد دچار سانحه شده و در مجموع باعث مرگ 540 نفر شده است.

البته از این تعداد کشته، 227 مسافر و 12 خدمه مربوط به هواپیمای ناپدید شده خطوط هوایی مالزی است که در سال 2014 از صفحه رادارها محو شد.

همچنین 298 جان باخته هواپیمای خطوط هوایی مالزی که بر فراز آسمان اوکراین مورد اصابت موشک قرار گرفت، در این آمار تلفات لحاظ شده اند.

چنانچه این دو سانحه تلخ را استثنا در نظر بگیریم، 777 در طول سالیان سال فقط باعث کشته شدن 3 مسافر شده است.

این حادثه نسبتا خفیف در جولای 2013 در فرودگاه بین المللی سان فرانسیسکو رخ داد و در آن بوئینگ 777 متعلق به خطوط هوایی آسیانا هنگام فرود دچار سانحه شده و آتش گرفت، در این حادثه از 307 سرنشین، متاسفانه سه تن جان خود را از دست دادند.

	ظرفیت	حداکثر سرعت	برد پروازی	قیمت
بوئینگ 737	بین 85 الی 220	876 کیلومتر در ساعت	2850 الی 10200 کیلومتر	32 الی 101 میلیون دلار
بوئینگ 787	بین 242 الی 420	956 کیلومتر در ساعت	12 الی 14 هزار کیلومتر	224 الی 306 میلیون دلار
بوئینگ 777	بین 314 تا 550	945 کیلومتر در ساعت	17500 کیلومتر	260 الی 320 میلیون دلار

آنچه که اهمیت دارد آینده نگری، تدبیر و جلوگیری از حوادث غم انگیزی است که هر از گاهی خانواده های مسافرین هوایی را داغدار کرده و باعث بی اعتمادی به این صنعت در کشورمان می شود.

نوسازی ناوگان اقدامی بسیار مهم است که تعلل در آن هر لحظه می تواند منجر به خبری تلخ برای یک ملت شود.